Dit lijkt mij een mooi moment om het eens te hebben over het Forer-effect. Ook wel het Barnum effect genoemd. Een bekend gegeven uit de wereld van de psychologie. Het beschrijft het effect dat een algemeen stukje over een persoonlijkheid klinkt alsof het specifiek op de persoon geschreven is terwijl die persoon zich niet realiseert dat het voor meerdere mensen kan gelden.
De Amerikaanse psycholoog Bertram Forer deed, ergens in de eerste helft van vorige eeuw, een testje waarbij hij een persoonlijkheids test uitvoerde bij zijn studenten. Daarna maakte hij, zo zei hij, op basis van de antwoorden een persoonlijksheidsanalyse en liet deze waarderen door zijn studenten. Die gaven een cijfer wat aangaf in hoeverre ze zich konden vinden in de omschrijving van hun persoontje. Scoorde best hoog, zo’n 4,26 op een schaal van 5. De waarheid is dat hij alle studenten dezelfde analyse had gegeven welke hij had samengesteld uit horoscopen uit de krant. Het experiment is meerdere malen herhaald en de scores zijn altijd zo hoog dat het effect bevestigd wordt.
Het leuke is dat als je dit soort dingen weet dat je er op gaat letten. Met als gevolg dat ik sedert minstens 10 jaar geen horoscopen meer lees omdat het allemaal flauwekul is. Het geheel doet mij ook wat denken aan cold reading wat wel wat anders is. Wat mij betreft komt het op dezelfde onzin* neer.
*Of, zoals iemand eens tegen mij zei, je moet er wel in geloven natuurlijk. Nou, die liet dat klinken alsof dat ‘geloven’ een positief iets is. Tsss.
Ik geloof er ook geen zak van. En ik vind het heel erg raar dat er mensen zijn die er wel in geloven.
Ik lees nooit mijn horoscoop… En als ik hem achteraf zou lezen klopt er uiteraard geen zak van.